İLKLER

 

➤  Atı evcilleştiren ilk topluluk İskitler

• Tarihte ilk kadın Türk hükümdar Tomris Hatun olmuştur.
• Türk tarihinde ilk kez balbalı Sakalar(İskitler) dikmiştir.
• Tarihte ilk kez pantolon, kemer ve kemer tokasını kullandılar ve bunları tüm dünyaya (Avrupa’ya) tanıtmışlardır

➤  Tarihte Kurulan İlk Türk Devleti, Asya Hun Devleti

• Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletidir
• İlk kez ikili teşkilat bu devlette görülmüştür.
• Anadolu'ya ilk keşif birliklerine göndermiş Türk devletidir.
• Vatan sevgisini vurgulayan(vatandan bahseden) ilk Türk hükümdarı Metehan olmuştur.
• Metehan 26 boyu tek bayrak altında toplayarak “Türk siyasi birliğini” ilk kez sağlamıştır.

➤  Türk Adı İle Kurulan İlk Milli Türk Devleti, I. Göktürk Devleti

• Bizans’a ilk kez elçi gönderen Türk Devleti olmuştur.

• Bizans’a ilk kez elçi gönderen Türk Devleti olmuştur.

➤  Kutluk devleti Kurtuluş savaşı vererek kurulan ilk Türk devleti II. Göktürkler

• Türk tarihinde ilk bağımsızlık ayaklanması(mücadelesi) olarak bilinen “Kürşad Ayaklanması” bu ayaklanma sonucunda kurulmuştur.

• Türk tahinin okunabilen ilk yazılı belgesi olan “Orhun(Orhon) Yazıtları” Kutluk (II. Göktürk) devletine aittir.

➤  Yerleşik Yaşama Geçen İlk Türk Devleti, Uygurlar

• Uygurlar Din değiştiren ilk Türk devletidir.

• İlk defa Fresk isimli duvar resimlerini yapmışlardır.

• İlk şehirleşme Kutluk Bilge Kül Kağan zamanında gerçekleşmiştir.

• İlk kez “Örgün Eğitim” kurumlarına Uygurlarda rastlanmıştır.

• Kâğıt ve matbaayı ilk kullanan Türkler: Uygurlar

➤  Avrupa’da kurulan ilk Türk Devleti, Avrupa Hun Devleti’dir

• Avrupa’ya ayak basan ilk Türk hükümdar Balamir Kağan

• lk kez Anadolu’ya Uldız zamanında ayak basıldı.

➤  İstanbul’u İlk Kuşatan Türkler, Avarlar

• Hristiyanlığı kabul eden ilk Türk devleti olmuştur.

• Üzengiyi Avrupa’ya taşıyan ilk Türk devleti: Avarlardır.

➤  Alfabeyi İlk Kullanan Türkler, Türgişler

• Türk tarihinde kendi adına para bastıran ilk hükümdar Baga Tarkan olmuştur. Bastırdığı para “Yarmak” isminde madeni paradır.

• Türk tarihinde kendi adına para bastıran ilk hükümdar Baga Tarkan olmuştur. Bastırdığı para “Yarmak” isminde madeni paradır.

➤  Sibirya’ya adını veren devlet, Sibirler’dir.

➤  İslamiyet’i kabul eden ilk Türk boyu, Karluklar

• Cengiz hana itaat eden ilk Müslüman Türk topluluğudur.

• Cengiz hana itaat eden ilk Müslüman Türk topluluğudur.

➤  Türklerde parayı kullanan ilk devlet Geç Hunlar diğer adıyla Akhunlar
olarak değişmiştir.

➤  Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devleti, Karahanlılar

• Türkçeyi resmi dil ilan eden ilk Türk Devleti, Karahanlılar

• Karahanlılar ilk Türk-İslam eserlerini de vermişlerdir.

• Türklerde kervansaray ve medrese kuran ilk Türk devletidir.

• Türklerde burs veren ilk Türk devletidir.

• Türk tarihinde düzenli işleyen ilk posta teşkilatını kurmuşlardır.

➤  İlk Müslüman Türk İmparatorluğu, Gazneliler

• Hindistan’a İslamiyet’i ilk götüren Türkler, Gazneliler

• Sikkeleri üzerinde ilk defa “sultan” unvanı görülen devlettir.

• Dünya tarihinde ilk kez padişah unvanı kullanan Türk hükümdar Alp Tigin’dir.

• Dünya tarihinde Sultan unvanını kullanan ilk hükümdar Gazneli Mahmut’tur.

• Gazneliler Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı koruyan ilk Türk İslam Devleti’dir.

➤  Mısır’da kurulan ilk Türk İslam Devleti, Tolunoğulları

• İslâm dinini benimsedikten sonra Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir.

• İslâm dinini benimsedikten sonra Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir.

➤  Hicaz bölgesine hâkim olan ilk Türk devleti, İhşitler

• Tarih alanında önemli çalışmaları olan El Kındi bu dönemde yaşamıştır.

• Tarih alanında önemli çalışmaları olan El Kındi bu dönemde yaşamıştır.

➤  İlk haçlı seferinde Fatımiler tarafından kaybedilen Kudüs’ü 1187 yılında Hıttin Savaşı (Hattin) ile
       geri alan devlet Eyyübiler

• Selahattin Eyyübi ‘Hadimü’l Harameyn‘ (iki kutsal caminin hizmetkârı) ünvanını kullanan ilk hükümdardır.

• Selahattin Eyyübi ‘Hadimü’l Harameyn‘ (iki kutsal caminin hizmetkârı) ünvanını kullanan ilk hükümdardır.

➤  Moğolların İlk Yenilgisi Ayn Calut Savaşı’nda tattıran devlet Memlükler’dir.

BÜYÜK SEÇLUKLU DEVLETİNDE İLKLER

➤  Çağrı Bey yeni yurt arayışları ve İslamiyet’i yayma düşüncesiyle Anadolu’ya ilk keşif akınlarını yapmıştır

➤  Pasinler Savaşı Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir.

➤  Bağdat’ta vezir Nizam-ül Mülk adına Nizamiye Medreseleri açılmıştır (Bu medrese dünya tarihinin ilk üniversitesi kabul edilir.)

➤  Malazgirt savaşından sonra Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmaya başlamıştır.

➤  Bu dönemde ayrıca ilk defa ikta sistemi uygulanmaya başlamıştır.

➤  İlk defa bir Bizans İmparatoru ( Romen Diyojen ) Müslüman bir sultana esir düştü.( Malazgirt Savaşında Alparslan’a)

DİĞER BEYLİKLER

➤  İlk Türk denizcisi ve Amirali, Çaka Bey.

➤   Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu kurulan ilk Türk devleti Saltuklar.

➤   Anadolu’da ilk köprüleri yapan beylik Artuklar (Malabadi Köprüsü).

➤  Mengücekoğulları: Divriği Ulu Cami 1985 yılından beri UNESCO tarafından koruma altına alınan ilklerden biridir. 

➤   Danişmendliler: Anadolu’da ilk köprüleri yapan beyliktir (Malabadi Köprüsü).

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ

➤   Anadolu Selçuk Devleti’nin ilk medresesi olan Koca Hasan Medresesi inşa edilmiştir.

➤   Anadolu’da ilk hastane Gevher Nesibe Darüşşifası inşa edilmiştir.

➤   Alayhan Kervansarayı Anadolu'da yapılan ilk kervansaray olma özelliğini taşır.

➤   Kervansaraya gelen tüccarların can ve mal güvenliklerinin Anadolu Selçuklu Devleti tarafından sigortalanası , ilk kez ‘devlet sigortası’ uygulandığını göstermiştir.

HANGİ DEVLET KİM TARAFINDAN YIKILDI?

➤  İskitler: Sarmatlar ile Gotlar tarafından yıkıldı.

➤  Asya Hun Devleti: Çin entrikaları ve ülke içindeki taht kavgaları sebebiyle yıkıldı.

➤  I. Göktürkler: Çin egemenliğine girip yıkılmıştır.

➤  II. Göktürkler: Karlukların, Basmirlerin ve Uygurların saldırıları sonucunda yıkılmıştır.

➤  Uygurlar: Kırgızların çıkardığı isyanla birlikte Kırgızlar tarafından 840 yılında yıkılmıştır.

➤  Avrupa Hun İmparatorluğu: Taht kavgaları neticesinde yıkıldı.

➤  Avarlar: Franklar tarafından yıkılmışlardır.

➤  Türgişler: Karluklar Tarafından tamamen yıkıldılar.

➤  Sibirler: Sabirler (Sabarlar) Bizans tarafında siyasi varlıklarına tamamen son verilmiştir.

➤  Karluklar: Moğol hâkimiyeti altına girdiler

➤  Akhunlar (Eftalitler): Göktürk ve Sasanilerin ortak sardıları sonucunda Eftalitler yıkılmıştır.

➤  Karahanlılar: Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.

➤  Gazneliler: Afganistan’ın yerli halkı Gurlular tarafından yıkılmışlardır.

➤  Tolunoğulları: Abbasiler tarafından yıkılmıştır.

➤  İhşidiler: Fatımiler tarafından yıkılmışlardır.

➤  Eyyübiler: Memlükler (Kölemenler) tarafından yıkıldı.

➤  Memlükler: Osmanlı Devleti tarafından yıkılmıştır.